ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΣΚΡΟΥΤΕΗΠ - C.S. LEWIS

ΕΠΙΣΤΟΛΗ VΙ

ΑΓΑΠΗΤΕ ΜΟΥ ΓΟΥΟΡΜΓΟΥΝΤ,

Χαίρομαι που μαθαίνω ότι η ηλικία του ασθενή σου και το επάγγελμά του κάνουν πιθανό, όμως όχι και εντελώς βέβαιο, ότι θα τον καλέσουν στο στρατό. Εμείς θέλουμε να βρίσκεται στη μέγιστη αβεβαιότητα ώστε το μυαλό του να είναι συνεχώς απασχολημένο από αντικρουόμενες σκέψεις και εικόνες όσον αφορά το μέλλον και η καθεμία από αυτές να του γεννά φόβο ή ελπίδα.⁽¹⁾ Δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από το άγχος και την ανησυχία αν πρόκειται να οχυρώσει κανείς το μυαλό ενός ανθρώπου ενάντια στον Εχθρό μας. Εκείνος θέλει να σκέπτονται το τι κάνουν τώρα, ενώ εμείς τους θέλουμε να σκέφτονται και να ανησυχούν για το τι θα τους συμβεί.⁽²⁾

Ο ασθενής σου φυσικά θα έχει δεχθεί την άποψη ότι πρέπει να υποτάσσεται με υπομονή στη θέληση του Εχθρού μας. Ο Εχθρός μας μ’ αυτό εννοεί πρωταρχικά ότι θα πρέπει να δέχεται με υπομονή τους διωγμούς που έρχονται σ’ αυτόν – την παρούσα ανησυχία και αβεβαιότητα. Είναι πάνω σ’ αυτά που θα πει «Γεννηθήτω το θέλημά σου» και επειδή θα κάνει αυτό καθημερινά, ο επιούσιος άρτος θα του προμηθεύεται. Είναι δική σου δουλειά να τον κάνεις να μη βλέπει τους παρόντες φόβους σαν τον προσδιορισμένο σταυρό του, αλλά να τους σκέφτεται μόνο σαν φόβους.⁽³⁾

Άσ’ τον να τα βλέπει όλα σαν σταυρούς του ταυτόχρονα. Κάνε τον να ξεχάσει ότι, απ’ τη στιγμή που είναι ασύμβατα όλα αυτά μεταξύ τους, δεν μπορεί όλα να του συμβούν, και κάνε τον να προσπαθεί να εξασκήσει θάρρος και υπομονή για όλα μαζί και ταυτόχρονα.⁽⁴⁾ Διότι η αληθινή παραίτηση, ταυτόχρονα, σε ένα σωρό διαφορετικά και υποθετικά μέλλοντα που μπορεί να του συμβούν, είναι σχεδόν αδύνατη και ο Εχθρός μας δεν πολυβοηθάει αυτούς που προσπαθούν να την πετύχουν.⁽⁵⁾ Η παραίτηση όμως που έχει να κάνει με την παρούσα κατάσταση θλίψης που περνάει κάποιος, ακόμη κι όταν υπάρχει φόβος λόγω της θλίψης αυτής, είναι πολύ ευκολότερη και συνήθως υπάρχει βοήθεια σε αυτή την κατάσταση.⁽⁶⁾

Εδώ λαμβάνει χώρα ένας πολύ σημαντικός πνευματικός νόμος.  Σου έχω εξηγήσει ότι μπορείς να κάνεις τις προσευχές του αδύναμες αν διαστρέψεις την προσοχή του από τον Εχθρό μας τον Ίδιο, στις απόψεις και ιδέες που εκείνος έχει γι’ Αυτόν.⁽⁷⁾ Από την άλλη μεριά ο φόβος ελέγχεται πολύ ευκολότερα όταν το μυαλό του ασθενούς στραφεί από το αντικείμενο του φόβου προς το φόβο τον ίδιο σαν ιδέα, και αναγνωριστεί σαν μια ανεπιθύμητη κατάσταση του μυαλού. Έτσι λοιπόν μπορούμε να έχουμε το γενικό κανόνα: σε όλες τις καταστάσεις του μυαλού που συμφέρει εμάς και τον αγώνα μας, να ενθαρρύνεις τον ασθενή να δρα ασυνείδητα και να στρέφεται στο αντικείμενο του φόβου, ενώ σε όλες τις ενέργειές του που είναι υπέρ του Εχθρού μας να προσπαθείς να στρέφεις το μυαλό του προς την ίδια την κατάσταση. Αν, για παράδειγμα, κάποια προσβολή ή κάποιο όμορφο γυναικείο σώμα του τραβήξουν την προσοχή, βοήθησέ τον να εστιαστεί στο εξωτερικό γεγονός καθεαυτό και να μη σκεφτεί, «Τώρα εισέρχομαι στη νοητική κατάσταση που λέγεται ‘Θυμός’ ή ‘Λαγνεία’». Αντίθετα άφηνέ τον να σκέφτεται σκέψεις όπως, «Τα αισθήματά μου αυξάνονται όλο και περισσότερο προς την αφιέρωση και τη χάρη», ώστε να εστιάσεις την προσοχή του προς τον εαυτό του για να μη μπορεί να δει παραπέρα προς τον Εχθρό μας και προς το συνάνθρωπό του.⁽⁸⁾

Όσον αφορά τη γενικότερη στάση του προς τον πόλεμο, καλό είναι να μη βασίζεσαι και πολύ σ’ αυτά τα αισθήματα μίσους τα οποία χαίρονται τόσο πολύ να αναφέρουν τα διάφορα Χριστιανικά και μη-Χριστιανικά περιοδικά. Μέσα στην πίεση που νιώθει, ο ασθενής, μπορεί βέβαια να ενθαρρυνθεί να ζητήσει ανταπόδοση μέσω κάποιων εκδικητικών συναισθημάτων ενάντια στους Γερμανούς ηγέτες και αυτό βέβαια είναι καλό όσο πάει έτσι. Αλλά συνήθως αυτό είναι ένα μυθοποιημένο, μελοδραματικό μίσος που απευθύνεται ενάντια σε φανταστικούς αποδιοπομπαίους τράγους. Δεν έχει ποτέ του συναντήσει αυτούς τους ανθρώπους στην πραγματική ζωή – είναι απλά σύντομες γενικοποιημένες εικόνες που του έχουν παρουσιάσει σαν μοντέλα οι εφημερίδες. Τα αποτελέσματα ενός τέτοιου ανύπαρκτου ουσιαστικά μίσους είναι συνήθως πολύ απογοητευτικά και απ’ όλους τους ανθρώπους οι Άγγλοι είναι σ’ αυτό τον τομέα πιο αξιοθρήνητοι κι από γαλατάδες. Είναι όντα αυτού του θλιβερού είδους που φωνάζουν ότι ακόμη και τα βασανιστήρια είναι λίγα για τους εχθρούς τους και μετά φιλεύουν με τσάι και τσιγάρα τον πρώτο πληγωμένο Γερμανό πιλότο που εμφανίζεται στην πίσω πόρτα του σπιτιού τους.

Κάνε ό,τι νομίζεις. Θα υπάρξει, ούτως ή άλλως, καλοσύνη, όπως επίσης και κακία, στην ψυχή του ασθενούς σου. Το σπουδαίο είναι να πετύχεις να κατευθύνεις την κακία προς τους άμεσα γείτονές του που τους συναντά κάθε μέρα και να σπρώξεις την καλοσύνη του πέρα μακριά στην περιφέρεια, σε ανθρώπους που δε γνωρίζει. Κατ’ αυτό τον τρόπο η κακία γίνεται εντελώς χειροπιαστή, ενώ η καλοσύνη κάτι το φανταστικό. Δεν υπάρχει κανένα όφελος στο να στρέψεις το μίσος του προς τους Γερμανούς όταν, την ίδια στιγμή, μια ολέθρια συνήθεια χάριτος αναπτύσσεται ανάμεσα σ’ αυτόν και τη μητέρα του, τον εργοδότη του, και τον οποιονδήποτε άνθρωπο συναντά στο τρένο. ⁽⁹⁾  Προσπάθησε να αντιληφθείς τον άνθρωπό σου σαν ένα σύνολο ομόκεντρων κύκλων, με τη θέλησή του σαν εσώτερο κύκλο, τη διάνοιά του σαν επόμενο και την φαντασία του σαν εξώτερο. Είναι σχεδόν αδύνατο, με μιας, να ελπίζεις ότι θα αφαιρέσεις κάθε ίχνος του Εχθρού μας από όλους τους κύκλους μαζί. Αλλά πρέπει να σκάβεις συνέχεια προκειμένου να σπρώξεις όλες τις αρετές από τον εσώτερο προκειμένου να τις μεταφέρεις στη σφαίρα της φαντασίας και, από την άλλη, να μεταφέρεις όλες τις επιθυμίες προς τον εσώτερο που είναι η θέληση.⁽¹⁰⁾ Γιατί μόνο όταν φτάνουν στη σφαίρα της θέλησης, οι αρετές γίνονται συνήθεια και μπορούν πια να είναι μοιραίες για μας και τα σχέδιά μας. (Φυσικά, λέγοντας θέληση, δεν εννοώ εδώ αυτό που ο ασθενής νομίζει, δηλαδή τον καπνό του συνειδητού και τη φθορά των προθέσεων και αποφάσεων και τον τριγμό των δοντιών από αγωνία, αλλά την πραγματική θέληση αυτό που ο Εχθρός μας αποκαλεί καρδιά.) Όλων των ειδών οι αρετές που βρίσκονται στο χώρο της φαντασίας ή που επιδοκιμάζονται από τη διάνοια ή που ακόμη μπορεί και να είναι αντικείμενο θαυμασμού και αγάπης, δε θα κρατήσουν έναν άνθρωπο μακριά από το σπίτι του πατέρα μας. Αντίθετα μπορεί να τον κάνουν ακόμη πιο διασκεδαστικό όταν φτάσει εκεί.⁽¹¹⁾

Ο στοργικός σου θείος,

ΣΚΡΟΥΤΕΗΠ.

(1). Ο διάβολος πάντα θα θέλει να οδηγεί τους ανθρώπους στην αμφιβολία για να τους προκαλεί αβεβαιότητα κι ανησυχία κι έτσι να τους έχει στο χέρι. Θυμηθείτε την επιστολή του Ιακώβου 1:6β «επειδή, αυτός που διστάζει μοιάζει με κύμα τής θάλασσας, που κινείται από τους ανέμους και συνταράζεται».

(2). Αυτός είναι ο λόγος που ο Κύριός μας σε αντίθεση με τον πονηρό μας συμβουλεύει «μη μεριμνάτε ... αρκετό είναι στη μέρα το κακό της». Δεν μπορούμε να δούμε, ούτε να ελέγξουμε το μέλλον, οπότε αν εμπιστευθούμε στα χέρια του Θεού που το ελέγχει, θα αποφύγουμε την αβεβαιότητα, την αμφιβολία, τη σύγχυση και το φόβο που γεννούν αυτές και είμαστε σε τέλεια ειρήνη. «Θα φυλάξεις σε τέλεια ειρήνη το πνεύμα που στηρίζεται επάνω σε σένα, επειδή, σε σένα έχει το θάρρος του.» (Ησαΐας 26:3).

(3). Ο Κύριος είπε να σηκώνουμε το σταυρό μας καθημερινά και να Τον ακολουθούμε. Δεν είπε να κοιτάμε στο μέλλον. Είπε να φροντίζουμε για την κάθε μέρα μόνο και καθώς κάνουμε αυτό που Εκείνος θέλει, όλα τα άλλα θα μας προστεθούν. Όπως είπε κι ο Αβραάμ στο γιο του όταν τον πήγαινε για τη θυσία, « Ο Θεός, παιδί μου, θα προβλέψει για τον εαυτό του το πρόβατο για την ολοκαύτωση.» (Γένεση 22:8). Ο Κύριος ΠΑΝΤΑ προμηθεύει σ’ αυτούς που Τον ακολουθούν πιστά κάνοντας το θέλημά Του και σηκώνοντας το σταυρό τους καθημερινά.

(4). Ένα άλλο κόλπο του πονηρού είναι να μας δείχνει ένα σωρό από άσχημα πιθανά μέλλοντα και να μας πείθει ότι όλα μπορούν να μας συμβούν ταυτόχρονα και ότι – ακόμη περισσότερο – είναι τμήματα του σταυρού που πρέπει να υποφέρουμε για χάρη της πίστης μας. Αν το δεχτούμε κάτι τέτοιο θα πετύχει τελικά να μας κάνει να τα βάλουμε με το Θεό γιατί θα κουραστούμε υπομένοντας πράγματα που ο Θεός δε μας είπε ποτέ να υπομείνουμε. Είναι το καλύτερο κόλπο του διαβόλου να μας παρουσιάζει άσχημες καταστάσεις που ζούμε ή που είναι πιθανό να ζήσουμε και να μας πείθει να τις υποστούμε αδιαμαρτύρητα χωρίς να πολεμήσουμε για να τις αλλάξουμε, ενώ ο Θεός δε μας είπε κάτι τέτοιο. Γι’ αυτό ο Φραγκίσκος της Ασίζης προσευχόταν: «Κύριε, δώσε μου χάρη με να υπομείνω αυτά που δε μπορώ ν’ αλλάξω, δώσε μου δύναμη να παλέψω γι’ αυτά που μπορώ ν’ αλλάξω και τη σοφία για να διακρίνω ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο».

(5). Ο Κύριος θα μας συμβουλέψει, θα μας δείξει και θα μας οδηγήσει στο σωστό δρόμο. Αν όμως εμείς κάνουμε λανθασμένες επιλογές κι επιμένουμε σ’ αυτές, τότε είμαστε μόνοι μας.

(6). Ο άνθρωπος που θλίβεται όμως είναι μέσα στο θέλημα του Θεού και παραιτείται από τα δικαιώματά του προκειμένου να γίνει το θέλημα του Κυρίου του στη ζωή του, αυτός θα λάβει τη βοήθεια του Κυρίου ώστε να μπορεί να υπομένει τον πειρασμό μέχρι να γίνει η ώρα της απελευθέρωσης. (Α Κορινθίους 10:13).

(7). Ο καλύτερος τρόπος για να γίνουν οι προσευχές μας αδύναμες και χωρίς πίστη, είναι να μην κοιτάμε στον χαρακτήρα του Κυρίου όπως είναι μέσα στη Βίβλο, αλλά στα χαρακτηριστικά που εμείς έχουμε φανταστεί γι΄Αυτόν με βάση τις ατελείς εμπειρίες μας και την επί μέρους κατανόησή μας. Αυτό θα μας κάνει περισσότερο να αμφιβάλλουμε παρά να πιστεύουμε και οι προσευχές μας θα καταντήσουν τυπικά τελετουργικά χωρίς ουσία και νόημα.

(8). Ο άνθρωπος είναι λογικό ον κι ο Θεός δεν τον έκανε τυχαία τέτοιο. Ο διάβολος για να μας ελέγξει προσπαθεί να μας στρέψει στο συναίσθημα ώστε να μη σκεφτόμαστε τις συνέπειες των πράξεών μας και να μην αφήνουμε τη λογική να ελέγξει τις καταστάσεις μας. Έτσι, όσον αφορά το φόβο, μας στρέφει προς αυτό που φοβόμαστε προκειμένου να φουντώσει τα συναισθήματά μας και να μην αφήσει τη λογική μας να εξετάσει αυτό που φοβόμαστε ώστε να στραφούμε στο Θεό για βοήθεια. Το ίδιο κάνει και με το θέμα του πειρασμού, όπως στο παράδειγμα που αναφέρει ο συγγραφέας, όπου δε μας αφήνει να σκεφτούμε τι είναι αυτό που κάνουμε αλλά μας καθοδηγεί να αισθανθούμε μόνο και έτσι να ζητήσουμε κάποια στιγμή την ικανοποίηση των συναισθημάτων μας σαν άλογα ζώα. Όσον αφορά το θέμα της αρετής κάνει το αντίθετο. Στρέφει την προσοχή μας στον εαυτό μας σαν εμείς να πετύχαμε κάτι σπουδαίο και να μην έγινε με τη βοήθεια του Θεού, ώστε να αυξηθεί μέσα μας η υπερηφάνεια και η αυτοδικαίωση που τελικά θα μας οδηγήσουν στην πτώση.

(9). Ο διάβολος θέλει να είμαστε σε μάχη και έριδα με τον πλησίον μας για να ακυρώσει έτσι την εντολή του Θεού που λέει να αγαπούμε τον πλησίον μας. Το να μισούμε κάποιους μακρινούς φανταστικούς εχθρούς δεν εξυπηρετεί τα σχέδια του πονηρού. Αυτό που θέλει είναι να μισούμε τον πλησίον μας και με τον «μακριά» μας ας κάνουμε ό,τι θέλουμε.

(10). Η μάχη στον πνευματικό κόσμο γίνεται για το πώς θα ελεγχθεί η ελεύθερη θέληση του ανθρώπου – η «καρδιά» της ύπαρξής του. Από τη μία ο Θεός θέλει να είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε την αρετή από μόνοι μας γιατί μια υποδουλωμένη θέληση δεν έχει αξία για τον Κύριο, κι από την άλλη ο διάβολος προσπαθεί με κάθε τρόπο να υποδουλώσει την ελεύθερη θέλησή μας στους δικούς του σκοτεινούς και άνομους σκοπούς με κάθε τρόπο και μέσον. Γι’ αυτό και η συμβουλή του λόγου του Θεού «Με κάθε τρόπο φύλαγε την καρδιά σου· επειδή, απ' αυτή προέρχονται οι εκβάσεις τής ζωής.» (Παροιμίες 4:23).

(11). Αν τελικά οι αρετές μένουν απλώς σε ένα βάθρο όπου τις θαυμάζουμε ή θαυμάζουμε αυτούς που τις έχουν, αλλά δεν κάνουμε καμία προσπάθεια για να τις εξασκήσουμε κι εμείς, τότε απλά κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας και τους εξαπατούμε καθώς νομίζουμε ότι πορευόμαστε για τον ουρανό, ενώ αντιθέτως οδηγούμεθα κατευθείαν για τα πηγάδια της κόλασης. Οι προθέσεις δε φτάνουν ούτε τα καλά λόγια. Είναι τα έργα αληθινής και ανυπόκριτης πίστης και αγάπης που θα γεμίσουν τη λαμπάδα μας με λάδι ώστε να είναι αναμμένη την ημέρα της επιστροφής του Κυρίου μας. Ας θυμόμαστε το ρητό: «Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις».